Czyste powietrze 2023 - zmiany wprowadzające audyt energetyczny

Od chwili uruchomienia rządowego Programu Czyste powietrze, początek każdego roku przebiega pod znakiem zmian warunków, jakie muszą spełnić beneficjenci, aby otrzymać dofinansowanie. Nie inaczej jest tym razem, ponieważ od 3 stycznia wszyscy zainteresowani uzyskaniem dotacji składają wnioski według nowej wersji programu. Jednym z najważniejszych wymogów, jaki pojawił się w tym roku, jest obowiązkowe przeprowadzenie audytu energetycznego budynku, w którym beneficjent zamierza dokonać termomodernizacji wskazanych we wniosku. W przypadku wielu osób, które są zainteresowane programem Czyste Powietrze 2023, zmiany mogą jednak zwiększyć szansę na uzyskanie dotacji. Dlaczego?

Program, z którego skorzystało ponad milion Polaków

Program Czyste Powietrze wystartował we wrześniu 2018 roku, a jego celem jest poprawienie jakości powietrza, a także zmniejszenie emisji gazów dzięki wymianie źródeł ciepła i ogólnej poprawie efektywności energetycznej jednorodzinnych budynków mieszkalnych. Na program wprowadzony przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, a także Ministerstwo Klimatu i Środowiska przeznaczono ponad 100 miliardów złotych. Choć podpisywanie umów ma trwać jeszcze przez najbliższych 5 lat, już na ten moment z programu skorzystało 1,3 miliona osób. Jak podkreślają osoby odpowiedzialne za realizację celów programu Czyste Powietrze, na ten moment udało się wypełnić je w 25 procentach.

Wprowadzane każdego roku zmiany mają więc za zadanie usprawnić proces ubiegania się o dofinansowanie i zwiększyć szanse na zdobycie funduszy niezbędnych do przeprowadzenia termomodernizacji budynku. Jakie zmiany czekają na beneficjentów w tym roku?

Czyste powietrze 2023 – zmiany progów dochodowych oraz wysokości dotacji

Jedną z ważniejszych zmian, które mogą mieć realny wpływ na liczbę beneficjentów, którzy skorzystają z dotacji, jest podniesienie progów dochodowych oraz maksymalnej kwoty dotacji. Po 3 stycznia kwoty te kształtują się następująco:

• w dofinansowaniu podstawowym: wzrost rocznego progu dochodowego ze 100 do 135 tys. zł., a maksymalna kwota dotacji z 30 tys. do 66 tys. zł.,
• w dofinansowaniu podwyższonym: wzrost progu dochodowego z 1564 do 1894 zł na jedną osobę w gospodarstwie wieloosobowym oraz z 2189 do 2651 zł w gospodarstwie jednoosobowym, a także zwiększenie kwoty maksymalnej dotacji z 47 tys. do 99 tys. zł,
• w najwyższym dofinansowaniu: wzrost progu dochodowego z 900 do 1090 zł w gospodarstwach wieloosobowych oraz z 1260 do 1526 zł dla gospodarstw jednoosobowych, a także 135 tys. zł maksymalnej dotacji (wcześniej 79 tys. zł).

Co więcej, beneficjenci, którzy starają się o fundusze na kompleksową modernizację, mogą ubiegać się o połowę z przyznanej dotacji w ramach prefinansowania inwestycji. Środki trafiają do wykonawców przed startem prac – pierwsza część dofinansowania trafia na ich konto 14 dni od podpisania umowy, a reszta 30 dni po zakończeniu remontu.

Czyste Powietrze 2023 – zmiany dotyczące obowiązkowego audytu energetycznego

Podane wyżej kwoty maksymalnej dotacji dotyczą przypadków, w których realizowana jest kompleksowa termomodernizacja wraz z instalacją fotowoltaiczną. W najwyższym poziomie dofinansowania kwota ta wynosi 135 tysięcy złotych. Aby beneficjent otrzymał taką dotację w nowej wersji programu Czyste Powietrze, która obowiązuje od 3 stycznia, wymagane jest przeprowadzenie audytu energetycznego.

Jeśli chodzi o nową wersję programu Czyste Powietrze 2023, zmiany dotyczą także większego dofinansowania audytu energetycznego. Beneficjenci mogą otrzymać na ten cel 1200 zł. Wlicza się go do kosztów kwalifikowanych, jednak nie jest brany pod uwagę pod względem limitu maksymalnej kwoty dotacji, która jest określona dla każdego rodzaju przedsięwzięcia w ramach wszystkich części programu.

Czym jest audyt energetyczny?

Obowiązek wykonania każdego elementu wskazanego w jednym z wariantów w przygotowanym audycie ma na celu zagwarantowanie zmniejszenia zużycia użytkowej energii na cele ogrzewania modernizowanego budynku o co najmniej 40% bądź do wartości mniejszej niż 80 kWh/(m²/rok).

Audyt energetyczny jest opracowaniem określającym zakres, a także parametry ekonomiczne oraz techniczne inwestycji związanej z termomodernizacją. Pozwala wskazać optymalne rozwiązania pod względem oszczędności energii danego budynku, a także kosztów realizacji przedsięwzięcia. Dzięki audytowi energetycznemu można:

• sprawdzić stan budynku pod kątem zmniejszenia zużycia energii,
• określić rodzaj robót oraz parametry materiałów niezbędnych do przeprowadzenia termomodernizacji i ulepszenia instalacji,
• uzyskać informacje na temat kosztów modernizacji oraz czasu ich zwrotu.

Audyt przeprowadzany pod kątem programu Czyste Powietrze musi spełnić wymogi, które określa Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 17 marca 2009 roku. I choć jest obowiązkowy tylko w przypadku dofinansowania na tzw. głęboką termomodernizację, zaleca się go wykonać również w przypadku mniejszego zakresu prac.

Obowiązkowy certyfikat energetyczny od kwietnia 2023

Przy okazji obowiązkowego audytu energetycznego w ramach programu Czyste Powietrze warto również wspomnieć, że nowelizacja Ustawy Prawo budowlane, a także Ustawy o charakterystyce energetycznej wprowadza obowiązkowe certyfikaty energetyczne. Aktualnie wymóg ten dotyczy budynków wzniesionych po 2009 roku.

Certyfikat energetyczny jest obecnie wymagany w sytuacji, gdy budynek jest:

• wynajmowany,
• sprzedawany na podstawie umowy przedaży,
• sprzedawany w oparciu o umowę sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu.

Zmiany wprowadzone 28 kwietnia sprawią, że obowiązek otrzymania świadectwa energetycznego będzie dotyczył wszystkich budynków indywidualnych oraz wielorodzinnych – również tych wybudowanych przed 2009 rokiem.

Dokument w postaci certyfikatu energetycznego budynku jest sporządzany w oparciu o ocenę energetyczną, która polega na obliczeniu zapotrzebowania danego domu na energię niezbędną do wentylacji i ogrzewania, oświetlenia czy przygotowywania ciepłej wody użytkowej. Warto zaznaczyć, że świadectwo ważne jest przez 10 lat, jednak jeśli w trakcie dojdzie do modernizacji mającej wpływ na zużycie energii, należy wystąpić o nowy certyfikat, który potwierdzi aktualne wskaźniki energetyczne.

Czyste Powietrze 2023 – zmiany ważne w kontekście kosztów kwalifikowanych oraz uzyskania kredytu

Do równie ważnych zmian w nowej wersji programu Czyste Powietrze należy zaliczyć także wyłączenie podatku VAT z kosztów kwalifikowanych. Do tej pory wszystkie koszty, jakie ponosił beneficjent, były uwzględniane wraz z podatkiem od towarów i usług.

Jeśli chodzi o nową wersję programu Czyste Powietrze 2023 zmiany zostały wprowadzone również w kontekście wydłużenia terminu kwalifikowalności kosztów realizowanego przedsięwzięcia w ramach oferty bankowej. Od stycznia tego roku kredyt bankowy z dofinansowaniem na częściową spłatę zobowiązania będzie można zdobyć na inwestycje, które rozpoczęły się do 6 miesięcy przed złożeniem właściwego wniosku w banku.

Podstawowe zasady bez zmian

Kto może starać się o dofinansowanie?

O fundusze na termomodernizację mogą starać się właściciele jednorodzinnych budynków mieszkalnych bądź lokali mieszkalnych wydzielonych w budynkach jednorodzinnych (warunkiem jest wówczas wyodrębniona księga wieczysta). Beneficjenci mogą otrzymać dofinansowanie przede wszystkim na kompleksową termomodernizację domów, która najczęściej wiąże się z wymianą przestarzałych i nieefektywnych źródeł ciepła. Ważne, by nowe urządzenia grzewcze spełniały określone normy. Lista modernizacji, jakie można przeprowadzić w ramach programu, jest jednak znacznie dłuższa.

Rodzaje przedsięwzięć

Istnieją trzy rodzaje przedsięwzięć, na które beneficjent może uzyskać dotację. Pierwszą z nich jest przedsięwzięcie, które obejmuje demontaż nieefektywnego źródła ciepła na paliwo stałe, a także zakup i montaż pompy ciepła typu powietrze-woda bądź gruntowej pompy ciepła służącej do ogrzewania (może służyć również do ogrzewania ciepłej wody użytkowej). Dodatkowo w ramach modernizacji można:

• zdemontować, zakupić oraz zamontować nową instalację c.o. bądź c.w.u. (również kolektorów słonecznych),
• zakupić i zamontować mikroinstalację fotowoltaiczną,
• zakupić i zamontować wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła,
• zakupić i zamontować ocieplenie przegród budowlanych, okna, drzwi zewnętrzne czy bramy garażowe,
• wykonać dokumentację – audyt energetyczny, dokumentację projektową czy niezbędne ekspertyzy.

Drugi rodzaj przedsięwzięcia umożliwia demontaż nieefektywnego źródła ciepła na paliwo stałe, które zostanie zastąpione innym źródłem ciepła do celów ogrzewania bądź ogrzewania wraz c.w.u. W tym przypadku dopuszcza się również zakup oraz montaż kotłowni gazowej według wytycznych znajdujących się w załączniku programu.

Dodatkowo można:

• zdemontować, zakupić i zamontować nową instalację c.o. bądź c.w.u. (w tym kolektorów słonecznych, pompy ciepła tylko do c.w.u.),
• zakupić i zamontować mikroinstalację fotowoltaiczną bądź wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła,
• zakupić i zamontować ocieplenia przegród budowlanych, drzwi zewnętrzne, okna, bramy garażowe,
• wykonać dokumentację projektową, audyt energetyczny czy ekspertyzy.

Trzecie przedsięwzięcie nie obejmuje wymiany źródła ciepła na paliwo stałe na nowe źródło ciepła. Beneficjent może jednak w takim przypadku:

• kupić i zamontować wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła,
• kupić i zamontować ocieplenie przegród budowlanych, bramy garażowe, drwi zewnętrzne lub okna,
• wykonać dokumentację dotyczącą powyższego zakresu – w tym sporządzić dokumentację projektową, audyt energetyczny i ekspertyzy.

Wniosek bez zmian – przez Internet lub w urzędzie

Pomimo kilku modyfikacji, jakie wprowadza Czyste Powietrze 2023, zmiany nie dotyczą sposobu składania wniosków. Beneficjenci wciąż mogą je złożyć na dwa sposoby. Pierwszym z nich jest Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej – właściwy dla danego regionu, w którym mieści się budynek. Dokumenty do wypełnienia, wraz ze szczegółową instrukcją oraz wszelkimi informacjami i warunkami, jakie należy spełnić, znajdują się na stronach internetowych WFOŚiGW, w serwisie gov.pl, a także w Portalu Beneficjenta.

To właśnie dzięki ostatniej z wymienionych aplikacji zainteresowani uzyskaniem dotacji mogą złożyć wniosek również za pośrednictwem Internetu. Przed złożeniem wniosku należy zarejestrować konto na tym portalu i pobrać elektroniczną wersję wniosku. Taki sposób znacznie ułatwia wprowadzanie danych do wniosku i jego ewentualne korekty. Mimo przesłania dokumentów w wersji elektronicznej beneficjent zobowiązany jest dostarczyć wydrukowaną i podpisaną wersję wraz z wymaganymi załącznikami do odpowiedniego WFOŚiGW. 

Zapraszamy do kontaktu z naszym działem obsługi. Pomożemy dobrać odpowiedni styropian na elewację.