
Drewno
Wszyscy wiedzą, że pierwszym i najbardziej poszukiwanym na naprawdę pierwotnym rynku mieszkaniowym najlepszym apartamentowcem była górka lub klif wapienny. W którym naturalne procesy geologiczne z koniecznym udziałem wody stworzyły przytulne jaskinie. Ich wartość użytkowa i rynkowa była dla ludzi (oczywiście) jaskiniowych nieoceniona. Niestety ogromny problem występował po stronie podaży. Jaskiń mieszkalnych i loftów jaskiniowych było – i jest, zresztą wszystkie niedostępne, bo muzeum, czy inny rezerwat - bardzo mało. Jednak nasi jaskiniowi przodkowie bardzo lubili szybko się rozmnażać, zatem problem mieszkaniowy należało szybko rozwiązać.
Pominąwszy rozwiązania niszowe i niezbyt praktyczne, takie jak ziemianki, szałasy z gałęzi, czy namioty ze skór zwierzęcych, należało poszukać bardziej praktycznych i dobrze na przyszłość rokujących rozwiązań architektonicznych. W naszych, środkowoeuropejskich (i nie tylko) warunkach nawet ślepy by na to – dosłownie – wpadł: na drzewo. I drewno, w niezliczonych typach, rodzajach, kształtach i zastosowaniach.
Drewno jest wykorzystywane jako materiał do budowy budynków od tysięcy lat. Budynki mieszkalne z pali były budowane już w epoce kamiennej. Drewno jest trwałe: w Chinach istnieją świątynie, które przetrwały wieki, podobnie jak domy z muru pruskiego w regionie alpejskim. Drewno można wykorzystać na wiele sposobów. Kompletne konstrukcje drewniane są stosowane zarówno w budownictwie piętrowym, np. w budynkach mieszkalnych, jak i w halach. Istnieją bardzo różne konstrukcje, które są wykonane wyłącznie lub w przeważającej części z drewna. Zasadniczo rozróżnia się pomiędzy metodami konstrukcji szkieletowej i masywnej, a także pomiędzy konstrukcjami ciesielskimi i konstrukcjami inżynierii drewnianej.
Wśród tradycyjnych metod budownictwa drewnianego, których jest naprawdę bardzo dużo. Należy tylko hasłowo wymienić konstrukcje budowlano-ciesielskie zasługujące na uwagę: konstrukcja/budowa blokowa, konstrukcja szkieletowe, konstrukcja słupowa, budynek z muru pruskiego (połączenie domu z bali i domu z drewna + ew. różne rodzaje wypełnienia), konstrukcje kondygnacyjne konstrukcje kołkowa, formy hybrydowe z przewagą drewna i wiele, wiele innych.
Co to jest drewno ?
Oto jedna z licznych definicji: Drewno jest porowatą i włóknistą tkanką strukturalną występującą w pniach i korzeniach drzew i innych roślin drzewiastych. Jest to materiał organiczny - naturalny kompozyt włókien celulozowych, które są mocne przy rozciąganiu i osadzone w matrycy z ligniny, która jest odporna na ściskanie. Drewnem określa się czasem tylko wtórną ksylemę w pniach drzew lub też definiuje się je szerzej, obejmując ten sam rodzaj tkanki w innych miejscach, np. w korzeniach drzew lub krzewów. W żywym drzewie pełni ono funkcję podporową, umożliwiając roślinom drzewiastym osiąganie dużych rozmiarów lub samodzielne stanie. Przenosi również wodę i składniki odżywcze pomiędzy liśćmi, innymi rosnącymi tkankami i korzeniami. Drewno może również odnosić się do innych materiałów roślinnych o porównywalnych właściwościach, a także do materiałów wyprodukowanych z drewna, wiórów lub włókien drzewnych. Można by tak jeszcze długo, ale najważniejsze jest
Budownictwo drewniane
Bo o nim tu mowa, jest terminem używanym do opisania prawie tak starej, jak ludzkość dziedziny budownictwa, która wykorzystuje drewno jako materiał budowlany. Ale także samą konstrukcję zbudowaną przy użyciu metod budownictwa drewnianego. Obok drewna litego stosowane są również materiały drewnopochodne. Budownictwo drewniane jest starą i niezależną dziedziną wiedzy, która dzięki swoim specyficznym technikom i materiałom odróżnia się od innych dziedzin budownictwa. Takich jak budownictwo murowane, żelbetowe czy stalowe. Rozróżnia się pomiędzy budownictwem drewnianym, które od wieków było przekazywane przez cieśli, a budownictwem drewnianym, które jest rozwijane od końca XIX wieku.
Konstrukcja drewniana jest często stosowana w połączeniu z innymi technikami budowlanymi. Przykładem są stropy z belek drewnianych w budownictwie murowanym. Drewniane wiązary dachowe na konstrukcjach murowanych lub betonowych, wiązary dachowe z kratownic drewnianych lub z drewna klejonego warstwowo dla hal i wiele innych obszarów zastosowań.
Znaczenie budownictwa drewnianego w danym regionie oraz to, które budynki są zazwyczaj realizowane jako konstrukcje drewniane, różni się w zależności od obszaru kulturowego i regionu. W Europie Środkowej, szczególnie w regionach niemieckojęzycznych i w Polsce na przykład stodoły, szopy i proste chaty są często budowane wyłącznie jako konstrukcje drewniane. Podczas gdy budynki mieszkalne, handlowe i biurowe są rzadko budowane z drewna.
W ostatnich latach wiele domów zostało zbudowanych w systemie drewnianym. Budownictwo systemowe charakteryzuje się tym, że całe elementy ścian są prefabrykowane w fabryce w kontrolowanych warunkach. Następnie montowane na placu budowy. Ten typ domu drewnianego jest z reguły bardziej energooszczędny i ekonomiczny niż tradycyjne budynki drewniane. Najczęściej stosowanymi metodami konstrukcyjnymi w budownictwie systemowym są konstrukcja z płyt drewnopochodnych oraz konstrukcja szkieletowa.
Co się robi z drewna?
Ano na przykład:
Elementy drewniane
Jest ich w budownictwie tyle, ile pomysłów na wykorzystanie tego pięknego, naturalnego, trwałego, ciepłego i … długo można by wyliczać pozytywy, czyli naprawdę dużo. Spotykane są wszędzie i w prawie dowolnych rozmiarach: od drobnych ozdóbek, po sklepienia i kopuły zbudowane wyłącznie z drewna.
Podpory i belki drewniane
Proste belki drewniane są tradycyjnie stosowane jako belki lub podpory. Istnieją jednak również bardziej złożone konstrukcje, na przykład z drewna klejonego.
Sufity drewniane
Najbardziej rozpowszechnioną formą stropu z drewna dla konstrukcji nośnej jest strop drewniany belkowy.
Ściany drewniane
Ściany nośne lub działowe w budynkach mogą być zaprojektowane jako drewniane konstrukcje szkieletowe (na przykład z wypełnieniami lub deskami). Jak również jako ściany pełne (w szczególności konstrukcje blokowe lub palisadowe). Ściany nośne w budynkach zazwyczaj tworzą jednostkę konstrukcyjną wraz z innymi elementami nośnymi, patrz poniżej pod hasłem dom drewniany. Wolnostojące ściany drewniane, na przykład w ogrodnictwie lub (historycznie) w wojskowych fortyfikacjach miejskich, są często projektowane jako ściany palisadowe.
Dachy drewniane
Tradycyjnie konstrukcje dachowe wykonywane są prawie wyłącznie z drewna. W Europie najbardziej powszechnymi konstrukcjami dachowymi są z jednej strony dach płatwiowy, a z drugiej dach krokwiowy. Różne formy więźby dachowej pozwalają na różne konstrukcje. Szczególnie w konstrukcjach dachowych o rozsądnych wymiarach do dziś przeważa materiał drewniany. Z kolei okładzina dachowa często nie jest wykonana z materiałów drewnianych.
Chociaż w przypadku konstrukcji dachowych o dużej rozpiętości. Służących do pokonywania dużych rozpiętości (zwłaszcza jako dachy podwieszane lub dachy hal). Stosuje się również inne konstrukcje nośne. To w tym przypadku (do 60 m) wykorzystuje się również konstrukcje drewniane. Konstrukcje dachowe o dużej rozpiętości są stosowane np. w ujeżdżalniach, halach sportowych, magazynach i budynkach przemysłowych, a także w dachach o dużej rozpiętości jako ochrona przed warunkami atmosferycznymi.
Chrońmy lasy!!! Jest ich – z mnóstwa przyczyn i powodów – ciągle za mało, ze wszystkimi tego negatywnymi skutkami, wśród których rosnące ceny niekoniecznie są najważniejsze. Można na przykład wykorzystać równie stary materiał budowlany jakim są glina i cegły. O tym w kolejnych tekstach: „Od cegły do pustaka” i „Jak się z gliny budowało”
Zdjęcie w artykule Autorstwa I, Ludek, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=2440676